HEPYAŞAM DERNEĞİ
Salı, 25 Mart 2014 20:55

Hepatit C’yi Anlamak: Global bir Sağlık Sorunu

 

 


Hepatit C’ye Genel Bakış


Hepatit C virüsü (HCV) karaciğerde enflamasyona ve skarlaşmaya yol açmaktadır.2 HCV enfeksiyonlu kişinin kanının bir başkasının kan dolaşımına karışmasıyla iletilir.3


HCV en yaygın olarak kontamine kan nakilleri sırasında enfeksiyonlu kana maruz kalınarak, kan ürünlerinden, organ nakillerinden, kontamine şırıngalarla yapılan enjeksiyonlardan, sağlık ortamlarında iğneyle yaralanmalardan, enjeksiyonla uyuşturucu kullanımından, doğumda hepatit-C  enfeksiyonlu anneden ve daha az yaygın  şekilde de,  enfeksiyonlu bir kişiyle cinsel ilişkiden bulaşmaktadır.3 1992’den başlayarak dünyanın bazı yerlerinde kan nakillerinde, diğer kan ürünlerinde ve nakledilecek katı organlarda HCV taraması yapılmakta4 ve bu bölgelerde artık güvenli kabul edilebilmektedir.


Prevalans ve İnsidans


Dünya genelinde yaklaşık 160 milyon kişide kronik hepatit C vardır.1 Her yıl yaklaşık üç ilâ dört milyon yeni olgu tanımlanmaktadır ve halen  yılda 350,000’den fazla kişi hepatit C’nin sonuçlarından dolayı ölmektedir.3 Kronik hepatit C enfeksiyonunun prevalansı şu şekildedir:1


·           Afrika’da 28.1 milyon


·            Kuzey ve Güney Amerika’da 14 milyon


·          
Asya’da 83 milyon


·          
Avusturalya ve Okyanusya’da 400,000


·          
Avrupa’da 17.5 milyon


·          
Ortadoğu’da 16 milyon

 

 

HCV Enfeksiyonunun İlerlemesi

 

Hepatit C enfeksiyonu şu şekilde ilerleme gösterir:

 

·    Akut hepatit: Kişi hepatit C virüsüne maruz kaldıktan sonraki ilk altı ay içinde ortaya çıkan kısa dönemli hastalıktır.5  Hepatit C enfeksiyonu kapan insanların yaklaşık %80’i herhangi bir semptom hissetmezler.3  insanların yaklaşık %15-25’i virüsten tedavisiz “kurtulur”.5

 

·      Kronik hepatit: Kişinin vücudu maruz kaldıktan sonraki 6 ay içinde virüsü ortadan kaldıramazsa, enfeksiyon ilerler ve kronik hepatit C’ye dönüşür8  

 

·      Fibrozis: Kronik hepatit C tedavi edilmezse karaciğerde skarlaşmaya yol açar. Buna fibrozis denir.7

 

·    Siroz: Yıllarca süren enfeksiyon sonrasında hasar o kadar çok skarlaşmaya yol açabilir ki, bu tür skarlaşmaya siroz denir.7 Normal karaciğer hücrelerinin yerine getirdiği  fonksiyonlar skar dokusu tarafından yapılamaz, dolayısıyla sirozu olan insanlar hastalanır.7 Kronik HCV enfeksiyonu olan hastaların yüzde 10-40’ı siroz olur6  ve HCV enfeksiyonu kapmış kişilerin yaklaşık yüzde 10-15’inde enfeksiyondan sonraki 20 yıl içinde siroz gelişir.8

 

·      Karaciğer kanseri: Sirozlu bazı hastalarda karaciğer kanseri de gelişebilir.8 Hastaların ilk yıl içinde ölme olasılığı yüzde 33’tür.6

 

 

Genotipler

 

Hepatit C ilk kez 1989’da keşfedilmiştir.2 O zamandan bu yana araştırmacılar dünyanın farklı yerlerinde  altı farklı HCV tipi (“genotipleri”) keşfettiler. Bunlardan bazıları dünyanın belirli bölgelerinde diğerlerine oranla daha yaygındır.6

Bu genotiplerin dağılımı şöyledir:

 

·         GT 1 (1a ve 1b alttipleri ile) dünya genelinde en yaygın genotiptır.  ABD’de 1a’nın, Avrupa’da 1b’nin prevalansı daha yüksektir.6

 

·         GT 2 Batı Afrika’daki baskın genotiptir ve dünya genelinde bulunabilir.9

 

·         GT 3 Güneydoğu Asya’da endemiktir ve farklı ülkelerde değişken dağılımı vardır. 2,9

 

·         GT 4 özellikle Ortadoğu, Mısır ve Orta Afrika’da bulunur.2

 

·         GT 5 hemen hemen yalnız Güney Afrika’da bulunur.2,9

 

·         GT 6 Asya genelinde dağılmıştır.2,9

 

Hastalığın Belirtileri

 

Hepatit C enfeksiyonu olan hastaların yaklaşık %80’i herhangi bir semptom hissetmezler.3 Semptomlar belirirse, genelde virüse maruz kaldıktan sonraki iki hafta ile altı ay arasında görülür. En yaygın semptomlar şunlardır: 3

 

·         Yorgunluk

 

·         Eklem ağrısı

 

·         Ateş

 

·         Bulantı

 

·         İştah kaybı

 

·         Kusma

 

·         Karın ağrısı

 

·         Koyu renkte idrar

 

·         Gri renkte dışkı

 

·         Sarı gözler veya cildin ve gözaklarının sararması, sarılık

 

Tanı

 

Öncelikle Hepatit C virüsünün saptanmasında kullanılan iki türde test bulunmaktadır:

 

·        HCV Antikor Testi:  Hepatit C enfeksiyonunda virüse karşı (kişinin bağışıklık sistemi tarafından oluşturulan) antikorlar genelde enfeksiyondan sekiz ilâ oniki hafta sonrasına  kadar kanda saptanamaz.10  Pozitif test sonucu yalnızca kişinin hayatının bir noktasında virüsle temas ettiğini gösterir, ancak bir enfeksiyonun var olduğunu doğrulamaz.

 

·         HCV RNA Testi: Virus varsa RNA’sı temastan iki hafta kadar bir süre sonra HCV RNA testiyle saptanabilir.10 Kanda HCV RNA’sı saptanırsa, hepatit C enfeksiyonu halen var demektir.

 

Tedavi

 

Hepatit A ve B’nin aksine, hepatit C’nin  koruyucu aşısı yoktur.3 Önce hastanın tedaviye mi ihtiyaç duyacağını, yoksa “ izle ve bekle” yaklaşımının mı uygun olduğunu belirlemek için karaciğer hastalığının ilerlemesinin değerlendirilmesi kritik önem taşımaktadır.11 Tedaviye gerek duyulduğunda, hepatit C enfeksiyonu genelde antiviral ilaçlar kombinasyonu ile tedavi edilir.3 Karaciğeri korumaya yardımcı olacak diğer önlemler arasında hepatit A ve B3 aşılarının yapılması ve hastanın uyuşturucu ile alkol kullanmamanın önemi konusunda eğitilmesi yer almaktadır.6

 

Hepatit C: Kısa Bilgiler

 

•          Dünya genelinde yaklaşık 160 milyon kişide kronik hepatit C enfeksiyonu bulunmaktadır.1 Her yıl yaklaşık üç ilâ dört milyon yeni enfeksiyon olgusu görülmektedir.

 

•          Hepatit C enfeksiyonu olan hastaların yaklaşık yüzde 80’inde hiçbir semptom görülmemektedir.3

 

•          Hepatit C’nin halen koruyucu aşısı yoktur; ancak bu alanda araştırmalar sürmektedir.3

 

Referanslar:

 

1-Lavancy D.Clin Microblol Infect.2011;17(2):107-15

 

2-World Health Organization.Global Alert and Response (GAR):Hepatitis C.2003. http://www.who.int/csr/disease/hepatitis/whocdscsrlyo2003/en/index1.html. Accessed March 25, 2013

 

3- World Health Organization. Hepatitis C Fact Sheet 2012. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs164/en/ Accessed March 30, 2013

 

4-Centers For Disease Control and Prevention. Recommendations for the identification of Chronic Hepatitis C Virus. Infect,on Among Persons Born During 1945-1965.2012. www.cdc.gov/mmwr/pdf/rr/rr6104.pdf. Accessed March 27,2013

 

5- Centers For Disease Control and Prevention.Hepatitis C General Information.2010 http://www.cdc.gov/hepatitis/hcv/pdfs/hepcgeneralfactsheet.pdf. Accessed March25, 2013

 

6-European Association for the study of the liver. Clinical Practice Guidelines:Management of Hepatitis C virus infection. Journal of Hepatology.2011;55:245-264

 

7- United States Department of Veterans Affairs. Fibrosis and cirrhosis.2013 http://www.hepatitis.va.gov/patient/basics/fibrosis/cirrhosis.asp. Accessed  March 25,2013 

 

8-  Chen SL et al. Int J Med Sci.2006;3(2):47-52.

 

9- World Health Organization.Global Distribution of HCV genotypes. http://www.who.int/vaccine_research/documents/viralcancer7.pdf

Accessed March 25 , 2013

 

10- Marc Ghany et al. (Hepatology 2009:49 (4):1135-1374:DOI:10.1002/hep.22759)

 

11- United States Department of Veterans Affirs. Treatment Decisions: Hepatitis C 2013. http://www.hepatitis.ya.gov/patient/treat/decisions-single-page.asp Accessed March 25,2013

 

Yorum Ekle

Gerekli olan (*) işaretli alanlara gerekli bilgileri girdiğinizden emin olun. HTML kod izni yoktur.